Formowanie ozdobne drzew i krzewów

W sztuce ozdobnego strzyżenia krzewów zimozielonych tradycyjnie wykorzystuje się rośliny o małych liściach, takie jak cis, bukszpan czy ligustr, które łatwo poddają się formowaniu. Możemy także ozdobnie przycinać rośliny uprawiane w pojemnikach. W wypadku roślin uprawianych w ogrodzie formowane okazy wymagają stanowiska nasłonecznionego, osłoniętego przed silnymi podmuchami wiatru, które umożliwi im równomierny wzrost. Miejsce powinno zapewniać także swobodny dostęp do rośliny w celu wykonywania regularnych prac pielęgnacyjnych i cięć formujących.

Ozdobnie strzyżona roślina z reguły wspiera się na drucianym stelażu, do którego podwiązuje się młode pędy, formując odpowiedni kształt. Pędy boczne przycinamy nad drugim lub trzecim pąkiem, co sprawia, że roślina staje się zwarta i gęsta. Podczas formowania regularnie sprawdzamy, czy aby drut nie wrasta w korę roślin. Najszybciej rozwija się pęd główny; pędy boczne rosną znacznie wolniej. Niektóre pędy określa się mianem pędów ramowych, czyli pędów tworzących szkielet rośliny, które pozostają na niej także po uzyskaniu ostatecznej formy.

W sprzedaży dostępne są gotowe stelaże. Możemy również stworzyć własny szablon z siatki ogrodzeniowej. Jedynym ograniczeniem kształtów jest wyłącznie nasza wyobraźnia! Rośliny o fantazyjnych formach możemy podziwiać w Levens Hall w hrabstwie Kumbria (północno-zachodnia Anglia) lub na słynnym cmentarzu topiarnym w Tulcan, w Ekwadorze. Żywe rzeźby cieszą się wśród ogrodników dużą popularnością, nie są wyjątkiem w nawet zupełnie niewielkich ogrodach. Pamiętajmy jednak, że ozdobne formowanie roślin to praca wymagająca wiele czasu i jeszcze więcej cierpliwości.

Przed przystąpieniem do przycinania warto się zaopatrzyć w poziomicę, kątownik i sznurek, którym będziemy wyznaczać pomocnicze linie cięcia. Liczba zabiegów w sezonie zależy od tempa wzrostu roślin, np. cis wymaga zazwyczaj jednego strzyżenia, podczas gdy ostrokrzew lśniący (Lonicera nitida) aż trzech. W trakcie przycinania róbmy częste przerwy, by z nieco większej odległości na bieżąco oceniać efekt pracy na różnych jej etapach.

Formy kłębiaste i kuliste

W Japonii sztuka formowania drzew ma długą tradycję. W wielu stylach obserwujemy wyraźne eksponowanie nagich pędów zwieńczonych gęstym obłokiem zieleni. Także żywopłoty możemy przycinać w taki sposób, aby uzyskać dynamiczne, często piętrowe, formy kuliste lub układy przywodzące na myśl zielone kłęby chmur. Przykłady roślin uformowanych w ten sposób spotykamy w wielu ogrodach. Do roślin, z których łatwo jest uformować kuliste kształty, należą m.in. bukszpan, cis czy tuja.