KOZŁEK LEKARSKI (VALERIAINA OFFICINALIS L.)
Rodzina: kozlkowate (Valerianaceae)
Kozłek jest dużą byliną, dorastającą do 2 m wysokości. Walcowate jego kłącze zawiera przyjemnie pachnący olejek eteryczny i używane jest w medycynie jako lek toniczno-nasercowy. Bruzdkowana łodyga jest prosto wzniesiona i nie rozgałęzia się. Liście nieparzystopierzaste, dolne na ogonkach, górne — siedzące. Listki o brzegach grubo piłkowanych.
Na szczycie łodygi znajduje się baldaohokształtny kwiatostan. Kwiaty są drobne. Kielich składa się z 5 działek, które w czasie dojrzewania owocu strzępią się, tworząc puszysty aparat lotny, podobnie jak w rodzinie złożonych (Compositae). Korona dzwonkowato lejkowata, biaława, różowa lub lila, składa się z 5 zrośniętych płatków nierównej wielkości. Z dna korony wyrastają 3 pręciki, otaczając słupek z długą szyjką, zakończoną 3 znamionami. Najpierw dojrzewają pręciki, później słupek.
Okres kwitnienia trwa od czerwca do sierpnia. Kwiaty są silnie pachnące i zwabiają duże ilości owadów.
Owocem jest orzeszek otoczony przekształconym w aparat lotny kielichem.
Kozłek lekarski rośnie w całej Polsce na łąkach i wśród wilgotnych zarośli. Przystosowuje się doskonale do różnego stopnia nawodnienia gleby, rosnąc zarówno w miejscach cienistych, wilgotnych, jak i na suchych, słonecznych przestrzeniach, przy czym im siedlisko suchsze, tym liście jego są węższe, a listki — mniejsze. Występuje w całej Europie z wyjątkiem dalekiej północy i południa, na Kaukazie, Syberii, w zachodniej i centralnej Azji, w Mandżurii oraz w Japonii.
