ŁOZA czyli WIERZBA SZARA

ŁOZA czyli WIERZBA SZARA (SAUX CINEREA L.)
Rodzina: wierzbowate (Salicaceae)

Łoza jest krzewem, rzadziej niewielkim drzewkiem, dorastającym do 3—5 m wysokości. Odznacza się bardzo zwartym, regularnie półkolistym pokrojem. Pędy jej są bardzo rozgałęzione, a 1- lub 2-letnie gałązki szaro lub brązowawo omszone; podobnie omszone są pączki. Kora gałązek ma charakterystyczne wklęsłości; odpowiadają im na drewnie wypukłe listewki, co widać doskonale po zdarciu kory.

Liście osadzone są na niezbyt długich (do 1,5 cm) ogonkach początkowo omszonych, później nagich. Blaszka liściowa odwrotnie jajowata lub eliptyczna, nieco powyżej połowy najszersza, za młodu pokryta jest po obu stronach szarym filcem, później częściowo lub całkowicie z wierzchu łysieje; strona spodnia z wyraźną nerwacją. W przeciwieństwie do wierzby pięciopręcikowej liście łozy są matowe, barwy sino-zielonej. U nasady ogonków liściowych wyrastają po dwa duże, nip odpadające, pół-sercowate przylistki.

Łoza kwitnie od marca do kwietnia. Kotki kwiatowe ukazują się przed rozwojem liści. Łuski kotkowe są jedwabisto owłosione, u nasady jasne, a na szczycie ciemne. Podobnie jak i inne wierzby, łoza jest 2-pienna, tzn. na jednych krzewach znajdują się kwiaty pręcikowe (męskie), na drugich kwiaty słupkowe (żeńskie), jedne i drugie zebrane w kwiatostany kotkowe, opatrzone u dołu 4—7 podsadkami. Kotki męskie mają kształt jajowaty lub cylindryczny i osiągają długość 2—3 cm. W kwiatach męskich znajdują się po 2 wolne pręciki i 1 gruczoł miodnikowy. Kwiaty żeńskie opatrzone również gruczołem miodnikowym, mają po 1 owłosionym słupku, osadzonym na krótkiej szypułce. Króciutka szyjka słupka zakończona jest 2 znamionami. Miodowo pachnące kwiaty wierzb zwabiają liczne owady, które znajdują w nich obfitość pyłku i smaczny nektar.

Z zapylonego słupka wykształca się owoc. Jest nim pękająca na 2 części buteleczkowata torebka, w której znajdują się liczne, bardzo drobne nasiona, okryte białym, jedwabistym puchem, dzięki czemu bywają roznoszone na duże odległości przez wiatr. Zdolność kiełkowania nasion wierzb trwa bardzo krótko. Łoza, podobnie jak i inne gatunki wierzb, z łatwością może rozmnażać się wegetatywnie przez sadzonki.

Wierzby bardzo łatwo krzyżują się między sobą, tworząc całą masę mieszańców; łoza tworzy takie mieszańce z iwą, wierzbą pięciopręcikową, wiciową, uszatą i szeregiem innych.

Łoza stanowi prawie nieodłączny element zbiorowisk krzewiastych i zakrzewionych łąk na torfowiskach niskich. Poza tym bardzo często możemy ją spotkać na brzegach rowów odwadniających oraz w zarastających dołach potorfowych. Występuje pospolicie na niżu oraz w górach w krainie uprawy. Zasięgiem swym obejmuje prawie całą Europę i umiarkowane strefy Azji aż po Kamczatkę; występuje również w Algierze,