MCHY WŁAŚCIWE (BRYALES)
Mchy stanowią wielką grupę systematyczną, należącą do typu mszaków (Bryophyta). Są to na ogół rośliny niewielkie, liczące kilkanaście centymetrów wysokości, chociaż niekiedy mogą osiągać znacznie większe wymiary (na Nowej Zelandii rośnie mech, który dorasta nawet do 1 m wysokości). Łodyżka, prosta lub rozgałęziona, pokryta jest liśćmi, w których budowie panuje olbrzymia różnorodność. W dole łodyżki wyrastają liczne chwytniki, przytwierdzające roślinę do podłoża.
U jednych gatunków na szczycie łodyżki głównej, u innych na łodyżkach bocznych rozwijają się organy służące do rozmnażania płciowego: męskie, tzw. plemnie, z wieloma plemnikami, i żeńskie, tzw. rodnie, każda z jedną komórką jajową. Rodnie i plemnie mogą występować na tych samych albo na różnych roślinach. Do procesu zapłodnienia potrzebne jest środowisko wodne, w którym plemniki przepływają do rodni i jeden z nich zlewa się z komórką jajową. U mchów lądowych dzieje się to albo po deszczu, albo w czasie rosy, gdy wśród darninek znajduje się woda. Po zapłodnieniu komórka jajowa dzieli się wewnątrz rodni wielokrotnie. Po bardzo wielu podziałach wyrasta długa, brązowa szczecinka, na szczycie której znajduje się walcowata puszka, często przykryta błoniastym, postrzępionym czepeczkiem. Czepeczek ten jest szczytową częścią rodni, oderwaną i wyniesioną przez wyrastającą szczecinkę. Pod czepeczkiem znajduje się okrągłe wieczko. Po jego odpadnięciu na brzegu puszki widać błoniaste ząbki, zwane rąbkiem, które w czasie suchej pogody rozchylają się; z wnętrza puszki wysypują się wtedy liczne, drobne, jednokomórkowe zarodniki. Służą one do rozmnażania bezpłcio-wego; skoro padną na wilgotne podłoże, kiełkują i wówczas z każdego z nich wyrasta długa, rozgałęziająca się, wielokomórkowa, zielona niteczka, zwana splątkiem, na której powstają maleńkie pączki. Z pączków tych wyrastają zielone, ulistnione łodyżki mchów, z plemniami i rodniami. W ten sposób cykl rozwojowy mchów zostaje zamknięty. Zielona łodyżka wraz z organami rozmnażania płciowego (plemniami i rodniami) nosi nazwę pokolenia płciowego lub gametofitu, a wyrastająca z rodni brązowa szczecinka z puszką (zwaną również zarodnią) wypełniona zarodnikami, służącymi do rozmnażania bezpłciowego, nazywa się pokoleniem bezpłciowym lub sporofitem. Gametofit u mchów jest rośliną samożywną, sporofit zaś pasożytuje na gametoficie.
