Podział torfowisk
Torfowiska nie są jednakowe, różnią się położeniem, sposobem powstawania, sposobem przyrostu na grubość, stosunkami wodnymi i roślinnością. Wyróżniamy wśród nich trzy zasadnicze typy: niskie, wysokie i przejściowe.
Torfowiska niskie dlatego tak są zwane, że powstają w obniżeniach terenu, w dolinach rzek, strumieni, starorzeczach. Tam, gdzie wody płyną szybko, gdzie nurt jest silny, torfowiska nie tworzą się, ponieważ przeważają tam zjawiska erozji. Natomiast wody wolno płynące, o słabym nurcie, tworzące liczne rozlewiska i zastoiska i działające akumulacyjnie, wpływają bardzo silnie na procesy zatorfiania.
Przepływ wód przez torfowisko niskie może odbywać się w dwojaki sposób: na jego powierzchni w postaci rzeki lub strugi, które okresowo mogą wylewać i zatapiać przylegające do nich tereny, albo w postaci wód przesączających się w głębi wierzchniej warstwy złoża torfowego i wówczas jest zupełnie lub prawie niewidoczny. Wody płynące niosą z sobą różne rozpuszczone sole mineralne, z których korzysta roślinność porastająca torfowisko; wody takie są żyzne. Czasem nawet mało żyzne wody, ale dostatecznie ruchliwe, niosą w sumie tyle substancji mineralnych, że w zupełności wystarczają dla wielu, nawet dość wymagających, zbiorowisk roślinnych.
W zupełnie innych warunkach kształtują się torfowiska wysokie. Znajdujemy je zwykle na międzyrzeczach i wododziałach. Korzystają one z nieruchomych wód zastoiskowych, które może nawet są początkowo żyzne, szybko tracą jednak rozpuszczone w nich sole mineralne, pobierane przez rośliny, a wskutek braku ich dopływu stają się jałowe. Ubytek wody, spowodowany wyparowaniem, zostaje uzupełniony wodą z opadów atmosferycznych, pozbawioną składników mineralnych. Jeśli odbywają się jakieś ruchy wody, to mają one kierunek pionowy. Powstałe w procesach torfotwórczych kwasy wskutek słabej ruchliwości wód nie zostają usunięte z podłoża i zakwaszają je bardzo silnie.
Torfowisko przejściowe, jak już sama nazwa wskazuje, tworzy się w warunkach pośrednich, kształtujących się zależnie od następujących okoliczności:
1) samo środowisko, w którym przebiegają procesy torfotwórcze, jest średnio żyzne,
2) płynący przez torfowisko strumień lub rzeka wskutek zarastania i procesów akumulacji zmienia kierunek przepływni omijając torfowisko, przez co zahamowane zostaje dostarczanie substancji mineralnych,
3) w czasie wzrostu torfowiska niskiego na grubość powierzchniowa warstwa roślinności zostaje tak wysoko wypiętrzona, że traci kontakt z ruchliwymi wodami i zaczyna korzystać tylko z wód pochodzących z opadów atmosferycznych, a więc ubogich w związki mineralne i sprzyjających osiedlaniu się roślin wysokotorfowiskowych.
Torfowisko przejściowe może po pewnym czasie przekształcić się w torfowisko wysokie. Jeżeli jednak istnieje jakiś, minimalny nawet, przepływ wód żyznych, może utrzymywać trwale swój przejściowy charakter.
Jak więc widzimy, głównym czynnikiem decydującym o powstawaniu różnych typów torfowisk jest ruchliwość zasilających je wód i co za tym idzie, żyzność środowiska. W zależności od tych warunków kształtuje się różna dla każdego typu roślinność.
