Torfowiska – powstawanie

Miejscem, gdzie powstaje torf, jest torfowisko. W skład jego wchodzi złoże torfowe oraz cała żywa nawierzchnia w postaci warstwy roślin, które, stopniowo obumierając, będą przekształcać się w torf.

W jaki sposób i gdzie powstają torfowiska?

Aby mogło powstać torfowisko, musi istnieć przede wszystkim surowiec, z którego tworzy się torf, a więc masa roślinna w dostatecznie dużej ilości. Muszą też istnieć odpowiednie warunki, w których mogłyby przebiegać procesy torfotwórcze. Najistotniejszym czynnikiem w tych procesach jest woda, utrudnia ona bowiem zbyt szybki rozkład szczątków organicznych, nie dopuszczając do nich powietrza. Tam więc najkorzystniej będą się kształtować warunki do powstawania torfowisk, gdzie jest dostateczna ilość wody, gdzie dzięki odpowiedniej temperaturze i opadom atmosferycznym więcej jej przybywa, niż ubywa.

W krajach podzwrotnikowych właściwie nie ma torfowisk, ponieważ mimo olbrzymiej produkcji masy roślinnej rozkład jej szczątków następuje zbyt szybko. Również i kraje zimne pozbawione są torfowisk, lecz z innej przyczyny, mianowicie z braku odpowiedniej ilości masy roślinnej. Dlatego nie znajdujemy torfowisk w Afryce, Ameryce Środkowej, Australii, południowej części Azji i w Ameryce Południowej (z wyjątkiem Ziemi Ognistej) oraz w krajach podbiegunowych. Najlepsze warunki do powstawania torfowisk istnieją w klimacie umiarkowanym, obejmującym północną strefę umiarkowaną, i tu występuje ich najwięcej. Szczególnie dużo torfowisk znajduje się na zachodnich i wschodnich wybrzeżach Ameryki Północnej, a w Europie na Półwyspie Skandynawskim, w Szkocji, Irlandii, w krajach nadbałtyckich oraz w północnych i środkowych rejonach europejskiej części byłej ZSRR. Powierzchnia torfowisk w niektórych krajach wynosi (w tys. ha):

Była ZSRR 62 000

Finlandia 10 000

Szwecja 5500

Anglia i Irlandia 3652

Niemcy 1677

Polska 1500

Norwegia 750

Francja 400

Dania 100

Włochy 100

Węgry 71

Holandia 35

Austria 23,6

Była Jugosławia 15

Czechosłowacja 13,2

Szwajcaria 5,5

Hiszpania 0,3

Powierzchnia torfowisk stanowi w byłej Federacyjnej Republice Rosyjskiej 36% całej powierzchni kraju, w Finlandii — 30%, w Szwecji — 12%, w Niemczech — 5%, w Polsce — 5%, we Włoszech — 0,3%, a we Francji — 0,2% powierzchni całego kraju.

Na terenie Polski torfowiska rozmieszczone są nierównomiernie-Najmniej znajdujemy ich w południowej i południowo-zachodniej części kraju, najbogatsze zaś w torfowiska są obszary północne, i północno-wschodnie (województwa: białostockie, olsztyńskie, gdańskie, koszalińskie, szczecińskie, zielonogórskie, poznańskie bydgoskie oraz lubelskie i warszawskie).

Poza czynnikami klimatycznymi duży wpływ na zatorfienie ma również rzeźba terenu i gleba. Bardziej podatne na zatorfienie są np. tereny płaskie, po których wody spływają wolno, niż tereny górzyste. Zatorfieniu sprzyjają poza tym różnego rodzaju zagłębienia gruntu trwale lub okresowo zalewane wodą, które ulegają mniej lub bardziej szybkiemu zarastaniu przez roślinność torfotwórczą. Niepoślednią rolę odgrywa tu gleba. Gleby, których warstwa trudno przepuszczalna leży blisko powierzchni, są zwykle przesycone wodą i przez to łatwiej mogą ulegać zatorfieniu niż gleby łatwo przepuszczalne, których górne warstwy szybko tracą wodę i wysychają.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *