Dzięki tym rytmicznym zmianom w strukturze kępkowo-dolinkowej torfowisko wzrasta na grubość; z obumarłych dolnych części torfowców powstaje torf. Torfowisko z roku na rok staje się coraz wyższe. Szczególnie duży przyrost wykazuje jego część środkowa, która w stosunku do brzegów ulega znacznemu wyniesieniu, dochodzącemu do kilku, a nawet kilkunastu metrów, wskutek czego torfowisko przybiera kształt kopuły. Znacznemu spiętrzeniu ulegają przesycające je wody, których poziom podnosi się znacznie w stosunku do wód gruntowych terenów przylegających. W maksimum rozwoju torfowiska pod naporem tych wód powierzchnia jego zaczyna pękać i tworzą się szczeliny, przez które wypływa woda. Strumyki spływającej wody łączą się ze sobą i tak powstaje bardzo skomplikowana sieć, tworząca czasem w niższych partiach torfowiska liczne mniejsze lub większe jeziorka. Brzegi ich obrośnięte są zupełnie kożuchem torfowców, na którym rośnie turzyca bagienna, bagnica torfowa (Scheuchzeria palustris) oraz przygiełka biała (Rhynchospora alba). Ta ostatnia obficie występuje wzdłuż spływających z kopuły strumyków, znacząc je jasną zielenią swych pędów. Stadium, w którym następuje pękanie kopuły i spływanie wód, zwane erozyjnym, charakteryzuje się całkowitym zahamowaniem wzrostu torfowiska. Wskutek spłynięcia wód i wymycia znacznych ilości torfu kopuła obniża się, co może stać się przyczyną nawrotu korzystnych warunków nawodnienia, a w związku z tym może rozpocząć się proces powstawania kępek i dolinek i ponowny wzrost torfowiska.
Brzeg torfowiska jest stale podtopiony przez ściekające z kopuły wody. Ponieważ spływają doń i wody z terenów przylegających do torfowisk, żyzność jego jest na tyle duża, że zjawia się na nim dość różnorodna i bogata w stosunku do reszty torfowiska roślinność. Oprócz znoszących podtopienie torfowców dolinkowych (torfowiec kończysty i zakrzywiony) rosną tu mchy z rodzajów sierpolist (Drepanocladus) i mokradłosz (Calliergon) oraz liczne rośliny charakterystyczne dla torfowiska niskiego, jak bobrek trójlistkowy (Menyanthes trifoliatu), siedmiopalecznik błotny (Comarum paluslre), jaskier płomiennik (Ranunculus flammula), turzyca dzióbkowata (Carex rostrata), turzyca siwa (Carex canescens) i wiele, wiele innych.
Opisany wyżej typ torfowiska wysokiego, zwany atlantyckim, występuje w klimacie wilgotnym, o dużej ilości opadów, u nas w Polsce — w okolicach nadmorskich.
W głębi kraju i bardziej na wschód, tam gdzie zaznacza się wpływ klimatu kontynentalnego, gdzie ilość opadów atmosferycznych jest znacznie mniejsza, postać torfowisk wysokich jest inna. Nie wykazują one kopulastego wyniesienia, są płaskie i pozbawione kępek i dolinek. W zależności od poziomu wód gruntowych powierzchnię ich pokrywa albo zespół kępkowy, albo dolinkowy. Jeżeli zachodzą jakieś zmiany stosunków wodnych torfowiska, zmienia się i zespół roślinny; zmiany takie mogą mieć miejsce kilkakrotnie w ciągu życia torfowiska.
Podczas gdy w torfowiskach typu atlantyckiego przyczyną zakończenia życia torfowiska jest nadmierne nawodnienie i w konsekwencji tego erozja, to w torfowiskach klimatu kontynentalnego przyczyną zahamowania ich wzrostu jest niedobór wody, spowodowany parowaniem i niedostatecznym uzupełnianiem ubytku wody z opadów atmosferycznych i przez podsiąkanie. Wskutek tego powierzchnia torfowiska ulega podsuszeniu, w konsekwencji czego ginie większość torfowców, a na ich miejsce zjawia się wrzos oraz sosna, zalesiająca zazwyczaj martwe tzn. nie przyrastające-torfowisko.
