Rośliny drzewiaste są to rośliny wieloletnie, o częściach nadziemnych i podziemnych zdrewniałych, które rosną tak długo, jak długo żyje roślina.
Rośliny drzewiaste dzielimy na drzewa, krzewy, podkrzewy, krzewinki i pnącza. W rozdziale tym są uwzględnione wszystkie wyżej wymienione grupy ze znaczną przewagą drzew, krzewów oraz pnączy.
Klasa Dicotyledoneae — Dwuliścienne
Rodzina Salicaceae — Wierzbowate
Do rodziny Salicaceae należą drzewa i krzewy o liściach pojedynczych, opadających na zimę, o skrętoległym układzie pąków. Rośliny dwupienne. Kwiaty zebrane w bazie, głównie wiatropylne, bez okwiatu, ukazują się razem z liśćmi lub przed nimi. Owocem jest torebka otoczona srebrzystymi włoskami. Nasiona dojrzewają w maju—czerwcu, tracąc szybko siłę kiełkowania. Do rodziny tej należą występujące na półkuli północnej, u nas powszechnie znane, topole i wierzby.
Rodzaj Populus — Topola
Do rodzaju Populus należą najszybciej rosnące u nas drzewa, osiągające niejednokrotnie potężne rozmiary, np. białodrzew, sokora. Pędy mają obłe lub kanciaste. Na ich konarach, obok długopędów, występują też nie-rozgałęzione krótkopędy, na których liście mają często nieco zmienione kształty. Pąki wydłużone, zwykle lepkie, okryte wieloma łuskami. Liście długoogonkowe, od jajowatych do sercowa tych, czasem romboidalne lub trójkątne. Kwiaty rozdzielnopłciowe, występują jako zwisające bazie, ukazujące się na krótko przed lub podczas rozwoju liści. Owocem jest 2-4 klapowa torebka, zawierająca drobne, liczne nasiona. Topole łatwo krzyżują się pomiędzy sobą. Należą one do drzew światłolubnych, dających szybkie efekty dekoracyjne. Dolna część pni starych drzew jest pokryta grubą, głębiej lub płycej spękaną korą.
Topole rozmnaża się przez sadzonki drzewne (zrzezy), długości ok. 20 cm, grubości ołówka, niekiedy przez sadzonki zielne lub korzeniowe, np. topolę białą, osikę. Osikę można również rozmnażać przez wysiew nasion zaraz po zbiorze, aby nie straciły siły kiełkowania.
Topole nie są wybredne na glebę, lepiej jednak rosną w stanowiskach wilgotnych, z poziomem wody gruntowej 0,5-1,5 m. Na glebach suchych mogą rosnąć: P. alba, P. x berolinensis, P. x robusta, P. simonii, P. tremula. Na glebach żyznych i mokrych dobrze rośnie P. nigra.
Topole należą do drzew dekoracyjnych, mogących wpłynąć na szybką zmianę charakteru krajobrazu. Są one stosowane jako drzewa alejowe i przydrożne, w parkach do sadzenia pojedynczo lub po kilka. Na świecie jest znanych ok. 30 gatunków topoli, z których 3 gatunki występują w Polsce (P. alba, P. nigra, P. tremula).
Populus alba — Topola biała, białodrzew. Pochodzi z Europy i Azji. Wysokość do 30 m. Potężne drzewa o szerokiej, zmiennej, często luźnej koronie, o średnicy 20-25 m. Kora na starych pniach płytko bruzdowana (fot. 1-2), na konarach i w górnej części pnia białoszara i gładka. Pąki i długopędy pokryte białym kutnerem. Liście długości 6-12 cm, 3-5-klapowe, na krótkopędach jajowate. Górna strona liści zielona, dolna biała lub szara, filcowata. Kwitnie w marcu-kwietniu, przed rozwojem liści. Bazie krótkie, nasiona dojrzewają w połowie maja.
Topola biała występuje w Polsce pospolicie na terenach rzecznych, przy drogach, daje dużo odrostów korzeniowych. Zakorzenia się głęboko i mocno.
Topola biała jest pięknym drzewem do sadzenia pojedynczo lub po kilka na dużych, otwartych przestrzeniach parków, jak również do zadrzewień krajobrazu. Można ją również wysadzać w pasach leśnych, gdyż szybko rośnie, szczególnie w okresie młodości. Do wysadzania w pasach leśnych i w parkach miejskich można polecić P. alba ,Bolleana’ (P. alba var. piramidalis — topolę turkiestańską odznaczającą się zwartym, jajowatostożkowym pokrojem korony. Liście na długopędach, głęboko wcinane i silnie ząbkowane. Może też być stosowana w zieleni miejskiej i osiedlowej.
Populus x berolinensis — Topola berlińska. Otrzymano ją jako krzyżówkę w Berlinie. Wysokość do 25 m. Drzewo tworzy prosty pień bez sęków oraz regularną jajowatą koronę, o średnicy 54-10 m, osadzoną na strzelistym pniu. Pędy lekko kanciaste, zielonkawoszare, lepkie. Pąki wydłużone. Liście długości do 12 cm, jajowate, zaostrzone, karbowano-piłkowane, często faliste, ciemnozielone, od spodu szarozielone:
Topola berlińska rośnie silnie, jest wytrzymała na suszę. W odróżnieniu od innych topoli nie lubi stanowiska wilgotnego, w którym to żyje krócej i jest silnie porażana przez rdzę. Dobrze znosi cięcie.
Nadaje się do obsadzania szerokich alei w miastach. W zadrzewieni ach miejskich należy sadzić okazy męskie, aby uniknąć zanieczyszczania ulic unoszącym się puchem podczas kwitnienia. Wadami jej są: duża liczba odrostów korzeniowych, niszczenie płyt chodnikowych przez szybko rozrastające się korzenie oraz łatwe podleganie chorobom, jak rak, rdza.
