Zanim przystąpimy do uprawy warzyw
Powodzenie uprawy warzyw w dużej mierze zależeć będzie od naszego ogrodniczego doświadczenia. Nie ulega wątpliwości, że wysokie plony warzyw z własnej działki są powodem do satysfakcji. Stąd też ważne jest, żeby już na samym progu naszej kariery warzywniczej nie popełnić jakiegoś poważnego błędu agrotechnicznego.
JAKIE GATUNKI WYBRAĆ
Naukę uprawy warzyw najlepiej jest rozpocząć od pospolitych gatunków uprawianych z siewu wprost do gruntu lub uprawianych z rozsady, którą możemy uzyskać w najprostszy sposób, czyli na rozsadniku. Tym bardziej, że na ogół mają one niezbyt wygórowane wymagania glebowe.
Do najbardziej wymagających pod tym względem należą: warzywa dyniowate (melon, kawon, ogórek, dynia), kalafior, seler i cebula. Nieco mniejsze, ale także duże, wymagania glebowe mają: papryka, oberżyna, kapusta głowiasta (zwłaszcza odmiany wczesne), brokuł, kapusta pekińska, kalarepa, kapusta brukselska, por, sałata, fasola szparagowa, szpinak i rzodkiewka. Stosunkowo najmniejsze wymagania mają pomidor, burak ćwikłowy, marchew, pietruszka i pasternak.
JAKA GLEBA
Pamiętać jednak trzeba o generalnej zasadzie, że warzywa źle rosną zarówno na glebach bardzo lekkich, ubogich w materię organiczną, jak i glebach ciężkich, zlewnych (o dużej skłonności do zaskorupiania się), zimnych, z wysokim poziomem wód gruntowych. Warzywa uprawiane na zbiór wczesny (nowalijki) zawsze należy uprawiać na glebach lżejszych, szybciej nagrzewających się wiosną, natomiast warzywa późniejsze – na glebach cięższych.
SPOSOBY UPRAWY
Znane są dwa sposoby rozmnażania warzyw: 1) generatywny (z nasion) i 2) wegetatywny (przez podział rośliny). Ten drugi sposób jest stosowany tylko dla kilku gatunków: czosnku (wysadzanie „ząbków”), chrzanu (sadzonki korzeniowe), rabarbaru (podział karpy korzeniowej), szczypiorku (podział kęp), cebuli siedmiolatki, szalotki i cebuli wielopiętrowej (małe cebulki). Pozostałe warzywa uprawiane są albo z siewu bezpośrednio na grządkę albo też z rozsady.
Najprostszym sposobem otrzymania rozsady jest wysiew nasion na rozsadniku – siejemy w rzędy oddalone o 15-20 cm. Po wysiewie nasion i ich podlaniu, rozsadnik możemy przykryć lekką agrowłókniną, dzięki czemu uzyskamy wcześniejsze i bardziej wyrównane wschody. Na rozsadniku wysiewa się najczęściej późne odmiany warzyw kapustnych (kapusta głowiasta biała i czerwona, kapusta włoska i brukselska, kalarepa, jarmuż, brokuł, kalafior), oraz sałaty i porów. Niestety, ze względu na brak możliwości zabezpieczenia roślin przed bardzo niską temperaturą, na rozsadniku nie możemy uzyskać rozsady warzyw ciepłolubnych (np. pomidora) ani też rozsady warzyw przeznaczonych do bardzo wczesnej uprawy wiosennej (wczesna kapusta, kalafior, brokuł, sałata), które sadzi się na grządkach już na początku kwietnia. Przygotowanie rozsady warzyw ciepłolubnych i sadzonych do gruntu wczesną wiosną musi mieć miejsce w pomieszczeniach ogrzewanych (szklarnia, tunel foliowy, inspekt, ewentualnie parapet w domu). Jeżeli nie mamy takich możliwości, wówczas jesteśmy skazani na jej kupno, z czym wiąże się duże ograniczenie, gdyż bardzo rzadko na rynku można spotkać dobrą rozsadę interesujących nas gatunków, a zwłaszcza ciekawych odmian (na ogół najłatwiej jest kupić rozsadę pomidorów).
ILE NASION I ROZSADY
Nasion nie należy kupować na zapas (na następne lata) chyba, że mamy do czynienia z wyjątkowo rzadką i ciekawą odmianą danego gatunku, oczywiście pod warunkiem, że nasiona zachowują zdolność kiełkowania przez kilka lat. Należy je przechowywać w chłodnych (temp. 0-10°C) i suchych pomieszczeniach. Znając liczbę nasion w 1 gramie oraz rozstawę siewu lub sadzenia rozsady, łatwo możemy ustalić ile nasion będziemy potrzebować lub ile sztuk rozsady musimy wyprodukować, bądź też kupić (najlepiej z 10% zapasem, gdyż na ogół nie wszystkie wysadzone rośliny dobrze się przyjmują, a niektóre mogą zostać uszkodzone przez ptaki lub inne szkodniki).
Znając rozstawę sadzenia roślin, łatwo obliczyć potrzebną ilość rozsady do obsadzenia danej powierzchni (patrz tabela), np. chcąc obsadzić grządkę o powierzchni 10 ma (2×5 m) kapustą białą sadzoną w rozstawie 50×50 cm, musimy posiadać 40 roślin (i 4 sztuki w rezerwie).
