Co roku przed sezonem zastanawiamy się, co warto uprawiać. Zwykle miejsca jest niewiele, a gatunków warzyw tak dużo, że wybór rzeczywiście jest trudny. Nie jest możliwa uprawa tego wszystkiego, co byśmy chcieli. Dobrze byłoby, aby codzienna porcja warzyw na talerzu byta dość urozmaicona. Równie ważne jest i to, aby w większości pochodziły one z własnej uprawy. W planowaniu zasiewów i nasadzeń szczególnie istotne jest, by z każdej grupy warzyw (np. liściowe, strączkowe, korzeniowe, przyprawowe, dyniowate, psiankowate itd.) w uprawie mogły się znaleźć 2-3 gatunki reprezentujące daną grupę.
STRUKTURA UPRAW
Na to, jakie gatunki znajdą się w tym roku, wpływają różne czynniki, m.in. nasze potrzeby, przeznaczenie plonów, a nawet kształtowanie się cen na rynku lokalnym i dostępność niektórych gatunków warzyw na danym terenie. Nie bez znaczenia jest położenie działki oraz warunki glebowe. Można przyjąć, że zwykle około 50% warzywnika przeznacza się na gatunki podstawowe, które są spożywane w większych ilościach na bieżąco i częściowo wykorzystywane na przetwory (składniki włoszczyzny, pomidory, ogórki, buraki, dynie). Inne gatunki, jak niektóre warzywa liściowe, przyprawowe lub cebulowe – stanowią w mniejszym lub większym stopniu dodatek do potraw, dlatego zwykle zajmują mniejszą powierzchnię (kilka procent ogólnej powierzchni warzywnika).
Uprawa intensywna
Jeśli są dobre warunki glebowe i mamy czas na doglądanie roślin, to warto prowadzić uprawę intensywną, w której uwzględnia się pewną ilość przedplonów, uprawę współrzędną, poplonową, a nawet międzyplony. Powierzchnia będzie lepiej wykorzystana, zbiory warzyw racjonalnie rozłożone w czasie – od wiosny do jesieni.
INTENSYWNA UPRAWA WARZYW TO:
– wczesna uprawa warzyw pod osłonami wysokimi (przedplony: sałata cebula z dymki, szpinak, rzodkiewka, kalarepa),
– wczesne warzywa z gruntu z przyspieszeniem zbiorów pod płaskimi osłonami (warzywa ozime – np. sałata, szpinak, zimujące-jarmuż, roszponka, pory, wieloletnie -cebulowe, rabarbar, szparag, szczaw),
– przyspieszona uprawa wczesnych warzyw z siewu i z rozsady (okrycia płaskie i niskie tunele) z wykorzystaniem najwcześniejszych odmian (rzodkiewka, sałata, kapusta wczesna, kalarepa, rzodkiew, rukola, szpinak, burak liściowy),
– uprawa przedplonów w odkrytym gruncie (odmiany wczesne, zastosowanie ściółkowania),
– zastosowanie uprawy współrzędnej (plon główny i przedplony, np. pomidor, sałata, ogórek, kalarepa),
– międzyplony – gatunki o krótkim okresie wegetacji wysiewane kilkukrotnie w ciągu sezonu (rzeżucha, portulaka, rukola, burak ćwikłowy, sałata listkowa i masłowa na „baby leaves”, koper na zielono), wysiewane w kilku terminach w każde wolne miejsca na grządkach,
– warzywa ciepłolubne o długim okresie wegetacji – spod osłon oraz uprawiane w gruncie,
– poplony warzywne wczesnej jesieni,
– warzywa uprawiane na zbiór późnojesienny oraz opóźniony spod osłon.
WPŁYW POGODY
Dobre plony warzyw zależą też od sprzyjających warunków pogodowych w okresie wegetacji, jednak nie da się przewidzieć, jakie z tej strony czekają nas niespodzianki. W poszczególnych rejonach kraju przebieg pogody z pewnością będzie różny, dlatego warto stosować różne metody agrotechniczne zmniejszające ryzyko niepowodzeń, a więc:
– stosowanie osłon,
– zróżnicowane terminy siewu i sadzenia roślin, a także ich zbioru,
– uprawę z rozsady,
– ściółkowanie gleby,
– wykorzystanie odmian przystosowanych do niekorzystnych warunków,
Warzywnik na szóstkę
